Vi tilrår at du alltid nyttar siste versjon av nettlesaren din.
logo Helse Fonna

For tidlig fødde barn (prematur)

I Noreg blir omlag 5 prosent av alle barn fødde for tidleg, men i mange land er tala høgare. For tidleg fødde barn blir også kalla premature. Prematur betyr «før moden», det vil seie fødd før veke 37 i svangerskapet. Årsakene til for tidleg fødsel er i stor grad ukjent. Fleire risikofaktorar kan bidra til tilstanden. Dersom du har fødd for tidleg éin gong, har du ein auka risiko for å føde for tidleg i seinare svangerskap.

Prematur fødsel kan være farlig for den nyfødte, men det finnes behandlinger som kan virke forebyggende og forhindre skade hos barnet.

Les meir på helsenorge.no

Prematur fødsel

Prematur fødsel medfører risiko for komplikasjonar og skade hos barnet. Risikoen aukar med lågare svangerskapsalder. Det er i dag god behandling av barn som blir fødde prematurt som reduserer risikoen for komplikasjonar og skade.

Eit svangerskap varer vanlegvis mellom 37 og 42 veker. Alle barn fødde før svangerskapsveke 37 blir karakteriserte som premature. Premature blir gjerne delte inn etter varigheit av svangerskapet, og barn som blir fødde før 28 veker blir omtalt som ekstremt prematur, frå 28 til 31 veker som veldig prematur, over 31 veker som moderat prematur og frå 34 til 36 veker som seint prematur. Svangerskapsveker blir også karakterisert som gestasjonsalder (GAV) på barnet ved fødsel.

Ein prematur fødsel kan starte med premature rier eller at «fostervatnet går». Ofte veit ein ikkje årsaka. Tvilling-/fleirlingsvangerskap kan oftare føre til prematur fødsel.

Det kan også vere at fødselen blir prematur fordi han må setjast i gang (eller det må takast keisarsnitt) på grunn av sjukdom hos mor (til dømes svangerskapsforgifting), eller at barnet veks dårleg eller på annan måte viser teikn på sjukdom.

Barn som blir fødde for tidleg, er ikkje fullt utvikla og kan ha behov for ekstra hjelp den første tida. Grada av umodnad, eller kor mykje for tidleg barnet er fødd, er svært avgjerande for det medisinske forløpet. Dei aller mest umodne barna kan trenge intensiv hjelp med livsviktige funksjonar (til dømes pustemaskin og næring direkte i blodet) i lang tid etter fødselen, medan barn som blir fødde berre nokre få veker før tida, kan trenge hjelp til å halde seg varme og ta til seg næring. For tidleg fødde barn må oftare få behandling med fototerapi («lysbehandling») for gulsott enn barn fødd til termin.

Nyføddintensivavdelingar er spesialistar på å vareta og behandle barn som er fødde for tidleg. Der jobbar legar og sjukepleiarar i team for best å kunne ta hand om barnet og familien. Legane har spesialutdanning i nyføddmedisin og mange av sjukepleiarane har vidareutdanning i intensiv-, barne- eller nyføddsjukepleie. I tillegg har avdelingane personale som er utdanna ammerettleiarar, og mange har også personale som er utdanna samspelrettleiarar.

Behandling

Familiesentrert behandling

Når eit nyfødd barn blir innlagt i nyføddintensivavdeling, er det ein heil familie som blir påverka. Nybakte foreldre blir kasta ut i eit ukjent tilvære som dei vanlegvis ikkje har fått tid til å førebu seg på. Nokre foreldre har fått barn som er svært sjuke og kanskje har livstruande tilstandar over lang tid. Avdelinga jobbar for at heile familien skal kjenne seg velkommen. Vi veit at alle nyfødde barn treng å ha foreldra sine hos seg, same kor små og sjuke dei er. Det er gjennom samvær mellom foreldre og barn at grunnlaget for eit godt liv blir skapt.

Det å bli kjent med eit svært for tidleg fødd barn som er kopla til overvakingsutstyr og ulik type utstyr kan vere svært utfordrande, og foreldre treng tid og støtte for å venne seg til ein slik situasjon. Foreldre er velkomne på avdelinga heile døgnet, og vi ønskjer at dei er til stades og gradvis overtek ein større del av omsorg og stell for barnet sitt. Personalet har alltid det medisinske ansvaret for barnet. Foreldre skal ta del i alle viktige avgjerder som gjeld barna deira.

Avhengig av kor tidleg fødd barnet er, vil det kunne trenge alt frå livreddande behandling til at det kan leggjast på mors bryst rett etter fødselen og berre trenge oppfølging når det gjeld ernæring og kroppsvarme. Å leggje barnet på mors bryst etter fødselen er viktig for mor og barn, og blir prioritert så langt det er mogleg. Det gjeld også barn som er veldig for tidleg fødde.

 

Barn som blir fødde før veke 35 blir vanlegvis innlagde i nyføddintensivavdeling i staden for å liggje på ei vanleg barselavdeling. Dei må ha hyppige måltid (nokre gonger via ein sonde frå nasen/munnen ned i magesekken) og nokre treng hjelp av ein varmemadrass til å halde seg varm.

Barn fødde i veke 32-34 kan vanlegvis leggjast på mors bryst rett etter fødselen med noko ekstra overvaking. Desse barna greier ikkje å ete all maten sjølv, og må få morsmjølk gjennom ein sonde ned i magesekken. Dei treng vanlegvis ein periode med medisin for å førebyggje pustestopp. Nokre treng også pustestøtte med pustemaskin eller ekstra oksygen via eit nasekateter.

Barn fødde i veke 28-31 vil ofte trenge pustestøtte, og alle treng sonde for å få morsmjølk. Mange vil også trenge næring via eit tynt kateter i ei blodåre/vene den første tida.

Barn fødde før veke 28 blir kalla «ekstremt premature» og vil nesten alltid trenge pustestøtte i form av pustemaskin. Dei treng også intravenøs ernæring som blir gitt via eit tynt kateter i ei blodåre/vene. Dei mest umodne barna kan ha ein lang periode med intensivbehandling, og dette skal skje på ei avdeling med spesialkompetanse på behandling av ekstremt premature. Så snart barnet er medisinsk stabilt vil det flyttast tilbake til heimeavdelinga si/lokalsjukehus.

 

Rettleiing og støtte

Foreldre/føresette kan få tilbod om samtale med psykolog/psykiater og sosionom.

Psykologen/psykiateren gir til dømes rettleiing og støtte omkring meistring av situasjonen når ein har fått eit alvorleg sjukt barn og om samspel med barnet.

Sosionomen kan gi råd og rettleiing om rettar både for foreldra og barnet. Som døme kan nemnast rettar omkring pleiepengar.  Alle foreldre som får eit for tidleg fødd barn som blir innlagt i nyføddavdeling kan søkje om pleiepengar.  

Komplikasjonar

Komplikasjonar som kjem av for tidleg fødsel er hyppigast hos dei mest umodne barna. Nyføddintensivavdelinga har rutinar for kor hyppig ulike undersøkingar skal gjerast for å oppdage slike komplikasjonar.

Lågt blodsukker

For tidleg fødde barn har auka risiko for å få lågt blodsukker etter fødselen. Etter ein fødsel søkk blodsukkeret til barnet, og det er viktig at barnet får tilskot av næring etter fødselen i form av mjølk i magen eller som intravenøs væske som blir gitt via eit tynt kateter i ei blodåre/vene.

Lågt blodsukker hos for tidleg fødde og ferdig utvikla barn

Lysbehandling av gulsott

For tidleg fødde barn må oftare få behandling med fototerapi («lysbehandling») for gulsott enn barn fødd til termin.

Lysbehandling av gulsott hos nyfødte

Retinopati hos premature – ROP (Retinopathy of prematurity)

Barn fødde før veke 32 blir undersøkte av augelege med tanke på ein netthinnesjukdom som kan ramme premature («retinopathy of prematurity»/ROP). Det er særleg dei aller mest for tidleg fødde som har ein auka risiko for ROP. Når ROP blir tidleg oppdaga, kan han behandlast slik at barnet får eit normalt eller tilnærma normalt syn.

Retinopati hos premature - ROP (Retinopathy of prematurity)

Ultralyd av hjernen hos for tidleg fødde barn

Premature har auka risiko for hjernebløding og andre typar skadar i hjernen. Dei blir undersøkte rutinemessig med ultralyd av hovudet under innlegginga på nyføddintensiv. Vanlegvis er dette skadar vi ikkje kan gjere så mykje med etter at dei er oppstått, men det er viktig å vite om for at foreldre og helsepersonell skal kunne lage ein god plan for vidare oppfølging.

Ultralyd av hjernen hos for tidlig fødte barn

Ultralyd av hjartet

Nokre ekstremt for tidleg fødde barn har det vi kallar ein openståande ductus arteriosus, som må behandlast med medisin eller, i sjeldne tilfelle, med operasjon. Dersom legen høyrer ein bilyd ved lytting på hjartet, eller barnet har andre symptom som kan knytast til hjartet, blir det gjort ekkokardiografi, eller ultralyd av hjartet.

Ultralyd av hjertet hos barn og ungdom

Oppfølging

Helsesjukepleiar og fastlege

Før utreise vil det bli oppretta kontakt med helsesjukepleiar. Helsesjukepleiar og fastlege får skriftleg informasjon om barnet. For barn som har behov for fleire tenester i kommunen kan det vere aktuelt å kalle inn til samarbeidsmøte med fleire faggrupper frå kommunen, til dømes fysioterapeut og fastlege. Foreldre/føresette må gi samtykke til slik kontakt.

Nasjonal fagleg retningslinje for oppfølging av for tidleg fødde barn

Tidleg heimreise

Dette er eit tilbod til barn og foreldre som ønskjer å komme tidleg heim med oppfølging frå avdelinga. Det kan gjelde for barn som er i siste fase av opphaldet som framleis har ernæringsutfordringar og/eller treng litt oksygen. Sjukehuspersonalet kan følgje opp med heimebesøk eller digitale konsultasjonar.

Kontakt

  • Kontakt Barn

    Oppmøtestad

    Våravdeling med sengepost og poliklinikk ligg i 3. etasje. Ta trappene eller heisen ved Narvesen. Du kjem rett til avdelinga vår når du går ut i 3. etasje.

    Besøkstider

    • I dag 17:00 - 18:30
    • Måndag 17:00 - 18:30
    • Tysdag 17:00 - 18:30
    • Onsdag 17:00 - 18:30
    • Torsdag 17:00 - 18:30
    • Fredag 17:00 - 18:30
    • Laurdag 17:00 - 18:30
    • Søndag 17:00 - 18:30
    En høy vinkel av en bygning

    Haugesund sjukehus

    Karmsundgata 120, 5528 Haugesund

    Finn fram

    Transport

    Det er fleire busstopp like ved og i nærleiken av Haugesund sjukehus.

    www.kystbussen.no - Ruteinformasjon for Kystbussen (Bergen-Stord-Haugesund-Stavanger)

    www.kolumbus.no - Ruteinformasjon om lokalbussar i Rogaland

    Praktisk informasjon

    Parkeringshuset nord for sjukehuset er reservert pasientar og besøkande. Alle må betale for parkering. Dette gjer du på p-automatane enten med kort eller kontanter. I tillegg kan du benytte EasyPark appen.

    Parkeringshuset har tre ladeuttak.

    Reserverte parkeringsplassar

    Reserverte plassar for HC-parkering er utanfor hovudinngangen. Hugs å legge parkeringsbeviset godt synleg i frontruta.

    Det er reserverte plassar for blodgivarar og dialysepasientar på toppen av parkeringshus. Du vil få utlevert parkeringsbevis frå avdelingen dersom du har rett til å bruke dessa plassane.

    Parkeringsavgift

    Det er Haugesund Parkering Drift as som har oppfølging av parkeringshuset og parkeringane foran hovudinngangen. Eventuelle klager på p-avgift meldast til dei. Dette finn du også informasjon om på  p-automatane. 

    Pris for å parkere på sjukehus i Helse Fonna er 25 kroner i timen. Makspris for eit døgn er 155 kroner.​

    Parkering i Haugesund sentrum

    Sjå P-kart - Haugesund Parkering

     

    Du kan endre timen din inntil 48 timar før oppmøte. Dette kan du gjere på helsenorge.no eller ved å kontakte oss på telefon 52 73 90 00. Kontaktsenteret vårt er opent kl. 07.30 – 15.30.

    På helsenorge.no finner du informasjon om timen din i innkallingsbrevet.

    Apoteket ligg i første etasje, like bak resepsjonen.

    Opningstider:

    Måndag-fredag kl. 08.00-16.30.

    Mange pasientar og pårørande ønskjer å ta bilete eller video som eit minne frå tida på sjukehuset. Dette er sjølvsagt heilt greit, så lenge det er pasienten eller pårørande og vener det blir teke bilete av.
     
    Det er ikkje lov å ta bilete av medpasientar eller tilsett ved sjukehusa. Vi har hatt fleire saker der bilete av medpasientar og tilsette har blitt publiserte på sosiale medium utan at dei har gjeve løyve om det. 

    Vi håpar at du syner respekt for personvernet til alle du møter under opphaldet ved sjukehuset, og at du bare tar bilete av eigen familie og vener.​

    ​Kantina i  6.etasje er open for tilsette, pasientar og besøkande.

    Opningstider:
    Måndag - fredag kl. 09.30-15.30. Stengt helger og heilagdagar.

    Pasientkantine i 4-og 5.etasje er kun open for pasientar.

    Fleire av sengepostane har eigne spiserom med enkel sjølvbetening for inneliggande pasientar. Ta kontakt med di avdeling.

    Det ligg ein Narvesen kiosk i 1.etasje

    Opningstider:
    Måndag - fredag kl. 06.30-21.00
    Laurdag: 9.00-20.00
    Søndag: 10.00-20.00 




    ​​​​​​​​​Ta med den faste medisinen du brukar. Det kan ta tid å få same medisin frå apoteket.

    Dessverre kan tjuveri finne stad på sjukehuset. La ​verdisaker vere igjen heime.

    Ta med behagelege klede og gode innesko som er stødige og lette å ta på. Av hygieniske grunnar er det ikkje tillate å gå barbeint på sjukehuset.

    Ta med toalettsaker som tannbørste, tannkrem, kam, deodorant og eventuelt barbermaskin. ​Hugs også hjelpemiddel du er avhengig av: til dømes stokk, ​krykker, rullator og rullestol.

    God hygiene er ein viktig faktor for å kunne gi god behandling til pasientane.

  • Kontakt Nyføddintensiv

    Oppmøtestad

    Vi held til i 3. etasje, ny vestblokk. Følg skilting til Nyføddintensiv.  

    Poliklinisk oppmøte: Følg skilt til poliklinikk. Du skal da gå litt forbi døra til nyføddavdelinga. Gå ned den lange gangen, ta så til høgre og inn på rommet som er merka med poliklinikk. Ring på snora på veggen for å komme i kontakt med oss.

    En høy vinkel av en bygning

    Haugesund sjukehus

    Karmsundgata 120, 5528 Haugesund

    Finn fram

    Transport

    Det er fleire busstopp like ved og i nærleiken av Haugesund sjukehus.

    www.kystbussen.no - Ruteinformasjon for Kystbussen (Bergen-Stord-Haugesund-Stavanger)

    www.kolumbus.no - Ruteinformasjon om lokalbussar i Rogaland

    Praktisk informasjon

    Parkeringshuset nord for sjukehuset er reservert pasientar og besøkande. Alle må betale for parkering. Dette gjer du på p-automatane enten med kort eller kontanter. I tillegg kan du benytte EasyPark appen.

    Parkeringshuset har tre ladeuttak.

    Reserverte parkeringsplassar

    Reserverte plassar for HC-parkering er utanfor hovudinngangen. Hugs å legge parkeringsbeviset godt synleg i frontruta.

    Det er reserverte plassar for blodgivarar og dialysepasientar på toppen av parkeringshus. Du vil få utlevert parkeringsbevis frå avdelingen dersom du har rett til å bruke dessa plassane.

    Parkeringsavgift

    Det er Haugesund Parkering Drift as som har oppfølging av parkeringshuset og parkeringane foran hovudinngangen. Eventuelle klager på p-avgift meldast til dei. Dette finn du også informasjon om på  p-automatane. 

    Pris for å parkere på sjukehus i Helse Fonna er 25 kroner i timen. Makspris for eit døgn er 155 kroner.​

    Parkering i Haugesund sentrum

    Sjå P-kart - Haugesund Parkering

     

    Du kan endre timen din inntil 48 timar før oppmøte. Dette kan du gjere på helsenorge.no eller ved å kontakte oss på telefon 52 73 90 00. Kontaktsenteret vårt er opent kl. 07.30 – 15.30.

    På helsenorge.no finner du informasjon om timen din i innkallingsbrevet.

    Apoteket ligg i første etasje, like bak resepsjonen.

    Opningstider:

    Måndag-fredag kl. 08.00-16.30.

    Mange pasientar og pårørande ønskjer å ta bilete eller video som eit minne frå tida på sjukehuset. Dette er sjølvsagt heilt greit, så lenge det er pasienten eller pårørande og vener det blir teke bilete av.
     
    Det er ikkje lov å ta bilete av medpasientar eller tilsett ved sjukehusa. Vi har hatt fleire saker der bilete av medpasientar og tilsette har blitt publiserte på sosiale medium utan at dei har gjeve løyve om det. 

    Vi håpar at du syner respekt for personvernet til alle du møter under opphaldet ved sjukehuset, og at du bare tar bilete av eigen familie og vener.​

    ​Kantina i  6.etasje er open for tilsette, pasientar og besøkande.

    Opningstider:
    Måndag - fredag kl. 09.30-15.30. Stengt helger og heilagdagar.

    Pasientkantine i 4-og 5.etasje er kun open for pasientar.

    Fleire av sengepostane har eigne spiserom med enkel sjølvbetening for inneliggande pasientar. Ta kontakt med di avdeling.

    Det ligg ein Narvesen kiosk i 1.etasje

    Opningstider:
    Måndag - fredag kl. 06.30-21.00
    Laurdag: 9.00-20.00
    Søndag: 10.00-20.00 




    ​​​​​​​​​Ta med den faste medisinen du brukar. Det kan ta tid å få same medisin frå apoteket.

    Dessverre kan tjuveri finne stad på sjukehuset. La ​verdisaker vere igjen heime.

    Ta med behagelege klede og gode innesko som er stødige og lette å ta på. Av hygieniske grunnar er det ikkje tillate å gå barbeint på sjukehuset.

    Ta med toalettsaker som tannbørste, tannkrem, kam, deodorant og eventuelt barbermaskin. ​Hugs også hjelpemiddel du er avhengig av: til dømes stokk, ​krykker, rullator og rullestol.

    God hygiene er ein viktig faktor for å kunne gi god behandling til pasientane.