Vi tilrår at du alltid nyttar siste versjon av nettlesaren din.
logo Helse Fonna

ADHD hos voksne

ADHD står for attention-deficit/hyperactivity disorder og kan kjennast igjen ved uttalt merksemdssvikt, uro, rastløyse og impulsivitet. ADHD-diagnosen kan også bli stilt når symptombildet hovudsakleg er kjenneteikna ved merksemdssvikt (ADD).

Personer med ADHD har symptomer på uoppmerksomhet, impulsivitet eller hyperaktivitet. Hos jenter er uoppmerksomhet ofte mer dominerende enn hos gutter. Fastlegen kan henvise deg eller barnet ditt til videre utredning.

ADHD er forkortelse for Attention Deficit/Hyperactivity Disorder.

Rundt 5 % av barn og unge har ADHD. For mange fortsetter vanskene inn i voksen alder. Jenter får ofte diagnosen senere enn gutter.

ADHD gir risiko for å utvikle en rekke ulike vansker. Derfor er det viktig å få hjelp så tidlig som mulig. Snakk med fastlegen din om du eller barnet ditt viser tegn på ADHD som går ut over evnen til å fungere i dagliglivet. Legen kan ikke sette diagnose, men henvise videre.

Det er ingen enkelt test som kan bekrefte eller avkrefte ADHD. Diagnosen blir satt etter en grundig utredning, og er basert på en helhetsvurdering. De fleste som har ADHD, har også andre vansker og tilstander.

Ulike tiltak i miljøet, ofte i kombinasjon med medisiner, kan gjøre hverdagen lettere for personer med ADHD.

Les meir på helsenorge.no

Behandlingsmetodane

Behandlingsmetodane som blir anbefalt i rettleiarar og retningslinjer frå Helsedirektoratet har dokumentert god effekt på behandling av ADHD/ADD.
 
Pasientar vil ha behov for ulike behandlingsmetodar, både fordi vi er forskjellige som menneske, men også fordi diagnosen kan fortone seg ulik frå person til person. Nokre har ofte tilleggslidingar, for eksempel lærevanskar, dysleksi, angstlidingar, depresjon og rusproblem. Terapeuten din tilpassar behandlinga i samarbeid med deg og vel ut dei teknikkane og intervensjonane som verkar best for deg.

Tilvising og vurdering

For å få behandling i spesialisthelsetenesta treng du tilvising. Fastlegen er den som oftast tilviser til utgreiing og behandling i spesialisthelsetenesta, men også anna helsepersonell kan tilvise. Spesialisthelsetenesta vil då på bakgrunn av Helsedirektoratets prioriteringsrettleiar «Psykisk helsevern for vaksne» avgjere om du har krav på behandling i spesialisthelsetenesta.

Utredning

Det er fleire andre lidingar eller tilstandar som kan gi liknande symptom som ADHD. Derfor er det viktig med ei grundig utgreiing. For å finne ut av om det er ADHD må vi få svar på følgande spørsmål: 

Har du merksemdsvanskar, hyperaktivitet eller impulsivitet?

Dette får vi svar på ved å teste og intervjue deg om symptom. Du og pårørande, eller ein annan som kjenner deg godt, blir bedt om å fylle ut kartleggingsskjema. Det kan også vere behov for nevropsykologisk undersøking i tillegg.

Har du hatt desse problema før fylte 12 år?

For å finne ut av dette ønsker vi å intervjue ein av dine pårørande som kjente deg frå du var barn. I tillegg kan du sjølv høyre med skule, PP-tenesta osv. for å få rapportar, karakterbøker el.

Kan det forklarast betre av andre lidingar?

Vi må kartlegge symptom og ulike livshendingar som du har opplevd. Dette kan vi gjere med ulike intervju samt av informasjon frå ev. tidlegare utgreiing/behandling.

Er vanskane dine så store at det er hensiktsmessig å stille ein diagnose?

Mange kan ha merksemdsvanskar utan at dei i større grad hemmar ein i å leve eit greitt liv. Vi skal derfor kartlegge om symptoma skapar vanskar innanfor eit eller fleire område i livet.

Har du forbruk av alkohol, medikament eller rusmiddel som kan forklare vanskane, eller som kan bidra til at eventuell behandling ikkje vil fungere?

For å utelukke dette krevst det urinprøve eller blodprøve før utgreiing. Ved tidlegare rusproblematikk eller mistanke om dette, vil vi kunne krevje dokumentasjon om at du er rusfri, før utgreiinga startar. Dette kan du sjølv avtale å gjere hos fastlegen din.

Behandling

I all behandling er det viktig at du saman med behandlar blir einig om mål for behandlinga. Ein god relasjon til behandlar er viktig for å få god hjelp.
 
For deg som har ADHD finst det fleire moglege behandlingar. Kva som er best for deg kan de komma fram til saman. Dette blir kalla samval. Å vera med og bestemma er ein rett du har.

Samval inneber at du mottek informasjon om fordelar og ulemper ved dei ulike alternativa. Så kan du saman med helsepersonell sjå desse opp mot kvarandre, ut ifrå kva som er viktig for deg.

Her er tre spørsmål du kan stille din behandlar:

  1. ​Kva alternativ har eg?
  2. Kva fordelar og ulemper er moglege ved desse alternativa?
  3. Kor sannsynleg er det at eg vil oppleve nokre av desse?

​Les meir om samval på helsenorge.no​​

 
Dei mest vanlege behandlingsmetodane for behandling av ADHD/ADD er psykoedukasjon og medikamentell behandling.
 
Psykoedukasjon
Andre behandlingsmetodar som kan vere aktuelle, er:
  • Ulike variantar av kognitiv basert åtferdsterapi (for eksempel dialektisk åtferdsterapi), i gruppe eller individuelt
  • Systematisk arbeidsminnetrening



 

g_27761d69_7415_4561_8ec5_0abd94a0bc8d

Oppfølging

Det er avgjerande at du bruker det du har lært i behandling. Strategiar for å hindre tilbakefall vil også vere tema i slutten av ein terapi.

Mange har også oppfølging og bistand frå NAV og/eller kommunale tenester. Dersom du blir behandla med medisinar, blir dette følgt opp av fastlege etter utskriving.

Kontakt

  • Kontakt Haugaland DPS, Haugesund

    Oppmøtestad

    Floravegen 75, 5535 Haugesund

    Haugaland DPS, Haugesund

    Floravegen 75

    5535 Haugesund

    Finn fram

    Transport

    ​Det er busshaldeplass like ved Haugaland DPS, Haugesund. Søk på haldeplassen "Lysskar" i reiseplanleggaren. Ruteinformasjon finn du på www.kolumbus.no

    Praktisk informasjon

    Mange pasientar og pårørande ønskjer å ta bilete eller video som eit minne frå tida på sjukehuset. Dette er sjølvsagt heilt greit, så lenge det er pasienten eller pårørande og vener det blir teke bilete av.
     
    Det er ikkje lov å ta bilete av medpasientar eller tilsett ved sjukehusa. Vi har hatt fleire saker der bilete av medpasientar og tilsette har blitt publiserte på sosiale medium utan at dei har gjeve løyve om det. 

    Vi håpar at du syner respekt for personvernet til alle du møter under opphaldet ved sjukehuset, og at du bare tar bilete av eigen familie og vener.​

    ​​​​​​​​​Ta med den faste medisinen du brukar. Det kan ta tid å få same medisin frå apoteket.

    Dessverre kan tjuveri finne stad på sjukehuset. La ​verdisaker vere igjen heime.

    Ta med behagelege klede og gode innesko som er stødige og lette å ta på. Av hygieniske grunnar er det ikkje tillate å gå barbeint på sjukehuset.

    Ta med toalettsaker som tannbørste, tannkrem, kam, deodorant og eventuelt barbermaskin. ​Hugs også hjelpemiddel du er avhengig av: til dømes stokk, ​krykker, rullator og rullestol.

    God hygiene er ein viktig faktor for å kunne gi god behandling til pasientane.

    ​Parkeringsplass for pasientar og besøkande ligg like utanfor bygget. Alle oppmerka parkeringsplassar kan nyttast. Parkering er gratis

    Sjukehusområdet er røykfritt.

    Inneliggande pasientar kan ta kontakt med helsepersonell ved si avdeling ved behov for nikotinprodukt.

  • Ventetid: 1 - 26 uker

    Kontakt Stord DPS

    Oppmøtestad

    Stord DPS og BUP (barne- og ungdomspsykiatrisk) held til i lokale som ligg like ved Stord sjukehus.

    Stord DPS

    Finn fram

    Transport

    ​Kystbussen har terminal i Leirvik sentrum, sjå www.kystbussen.no for ruteinformasjon. Herfrå går det lokalbuss til sjukehuset og DPS-et. Meir informasjon om rutetider for lokalbuss finn du på www.skyss.no. OBS: Ved søk i reiseplanleggaren må du skrive «Fylkessjukehuset» dersom du skal til/frå Stord sjukehus eller Stord DPS, då dette er Skyss sitt haldeplassnamn for dette busstoppet.

    Ventetid

    1 uke til innleggelse

    26 uker til poliklinisk utredning/behandling

    26 uker til poliklinisk gruppebehandling

    Velg behandlingssted (helsenorge.no)

    Praktisk informasjon

    ​Det er ikkje publikumsapotek på sjukehuset, men det er fleire apotek i og rundt Leirvik sentrum.

    ​Nærmaste daglegvare er Spar Ådland, Olvikvegen 52, 5416 Stord. 1.5 km med bil, 500 m til fots på gangsti bak ambulansestasjonen.

    Mange pasientar og pårørande ønskjer å ta bilete eller video som eit minne frå tida på sjukehuset. Dette er sjølvsagt heilt greit, så lenge det er pasienten eller pårørande og vener det blir teke bilete av.
     
    Det er ikkje lov å ta bilete av medpasientar eller tilsett ved sjukehusa. Vi har hatt fleire saker der bilete av medpasientar og tilsette har blitt publiserte på sosiale medium utan at dei har gjeve løyve om det. 

    Vi håpar at du syner respekt for personvernet til alle du møter under opphaldet ved sjukehuset, og at du bare tar bilete av eigen familie og vener.​

    ​Publikumskantine finn du i underetasjen.
    Opningstider:
    Måndag-fredag kl. 11.00-14.00.
    Stengt i helger og heilagdagar.

    ​​​​​​​​​Ta med den faste medisinen du brukar. Det kan ta tid å få same medisin frå apoteket.

    Dessverre kan tjuveri finne stad på sjukehuset. La ​verdisaker vere igjen heime.

    Ta med behagelege klede og gode innesko som er stødige og lette å ta på. Av hygieniske grunnar er det ikkje tillate å gå barbeint på sjukehuset.

    Ta med toalettsaker som tannbørste, tannkrem, kam, deodorant og eventuelt barbermaskin. ​Hugs også hjelpemiddel du er avhengig av: til dømes stokk, ​krykker, rullator og rullestol.

    God hygiene er ein viktig faktor for å kunne gi god behandling til pasientane.

    ​Det er ikkje minibank ved sjukehuset. Nærmaste minibank Stord sjukehus: Sparebanken Vest, Leirvik sentrum.

    ​Parkeringsplass for pasientar og besøkande ligg like utanfor sjukehuset, det er kort avstand for gåande. Parkering mot avgift, sjå oppslag ved parkeringsautomat.

    Det er mogleg å køyre heilt fram til hovudinngangen for å sleppe av passasjerar ved behov.

    Pris for å parkere på sjukehus i Helse Fonna er 25 kroner i timen. Makspris for eit døgn er 155 kroner.​

    Sjukehusområdet er røykfritt.

    Inneliggande pasientar kan ta kontakt med helsepersonell ved si avdeling ved behov for nikotinprodukt.